رشته هوشبری یکی از رشته‌های پیراپزشکی است که فارغالتحصیلان آن می‌توانند به عنوان دستیار پزشک بیهوشی در اتاق عمل به ارائه خدمات بپردازند. این آشنایی با رشته هوشبری
رشته هوشبری یکی از شاخه‌های علوم پیراپزشکی است که فارغالتحصیلان آن به عنوان دستیار پزشک بیهوشی در اتاق عمل فعالیت می‌کنند. این رشته با رشته بیهوشی تفاوت دارد و دانشجویان هوشبری می‌آموزند که چگونه با استفاده از ابزار و تجهیزات بیهوشی، زیر نظر متخصص بیهوشی، اقدام به بیهوش کردن کامل بیمار، اندازه‌گیری گازهای موجود در خون، تنظیم آن‌ها، تجویز آرام‌بخش‌های مختلف، انجام بیهوشی منطقه‌ای، مراقبت‌های قلبی و تنفسی در طول بیهوشی بیمار و بیدار کردن او بعد از عمل کنند. وظیفه یک کارشناس هوشبر بسته به محیط کار متفاوت است و شامل وظایفی مانند بیهوش کردن و بیدار کردن بیمار، مراقبت از بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه و کمک به بازگشت تنفس بیمار در تیم احیا است.
رشته هوشبری برای چه کسانی مناسب است؟
- دانشجویان رشته هوشبری باید از روابط عمومی خوبی برخوردار باشند و بتوانند به درستی بیمار را از روند بیهوشی خود باخبر سازند. همچنین آن ها باید پرطاقت باشند و تحمل مشاهده صحنه های ناخوشایند و خونریزی را داشته باشند؛ چرا که در اتاق عمل مشغول به کار هستند.
- از آن جایی دستیاران هوشبری زیر نظر متخصص بیهوشی هستند باید تابع نظرات متخصص بیهوشی باشد و بدون دستور او کاری را انجام دهد.
- یکی از مزیت های رشته هوشبری اینست که باوجود اینکه کارشناس هوشبر در اتاق عمل حضور دارد و شاهد عمل است، کاری تمیزتر از رشتههایی مثل پرستاری و پزشکی دارد و از آلودگی های احتمالی در اتاق عمل در امان است.
- همچنین این رشته برای کسانی که رویای پزشک شدن را دارند اما رتبه مناسب را نیاورده اند، مناسب است. محیط کار هوشبران در اتاق عمل است و به دور از هیاهو و شلوغی است.
- اما یکی از بزرگترین عیب های این رشته استرس و اضطراب بالای آن است و هوشبران پابه پای سایر پرسنل اتاق عمل نگران وضع بیمار هستند؛ چراکه با جان انسان ها سروکار دارند. علاوه بر این حقوق هوشبری نیز پایین است که باعث نارضایتی هوشبران می شود.
واحدهای درسی رشته هوشبری
رشته هوشبری شامل دروس علوم پایه و دروس تخصصی است:
- دروس علوم پایه: آناتومی، فیزیولوژی، بیوشیمی، میکروب‌شناسی، فارماکولوژی عمومی، خون‌شناسی و انتقال خون.
- دروس تخصصی: اصول بیهوشی، روش بیهوشی، اصول مراقبت‌های ویژه، فارماکولوژی تخصصی، آشنایی با بیماری‌های داخلی و جراحی.
دوره کارآموزی در رشته هوشبری
دوره کارآموزی در رشته هوشبری از ترم دوم آغاز می‌شود. در ترم دوم، دانشجویان برای آشنایی با محیط بیمارستان دوره کارآموزی خود را شروع می‌کنند. همچنین در ترم سوم، کارآموزی در اتاق عمل همراه با آموزش ادامه می‌یابد و به همین ترتیب تا پایان ترم ششم، تمامی واحدهای تئوری و کارآموزی‌ها به پایان می‌رسد. در ترم هفتم و هشتم، فعالیت در بیمارستان تحت عنوان عرصه ادامه می‌یابد. هدف از این دوره‌های کارآموزی، کسب مهارت‌های لازم برای انجام وظایف یک هوشبر در محیط‌های مختلف درمانی است.
طرح دو ساله رشته هوشبری
فارغالتحصیلان رشته هوشبری ملزم به گذراندن طرح دو ساله هستند. این طرح اجباری است و در طی آن حقوق و مزایایی مشابه کارمندان استخدامی بدون سنوات دریافت می‌کنند. محل گذراندن طرح به اختیار دانشجویان نیست و بسته به مرکز فعالیت، مدت زمان طرح متفاوت است. برای مثال، در بیمارستان‌های دولتی مرکز شهر مدت زمان طرح ۲۴ ماه و در بیمارستان‌های دور از شهر بسته به میزان محرومیت منطقه، از مدت زمان طرح ۲۴ ماه کسر می‌شود. برای آقایان، مدت طرح به عنوان نظام وظیفه تلقی می‌شود و حقوقی مطابق با مقررات نظام وظیفه دریافت می‌کنند.
امکان ادامه تحصیل در خارج از کشور
امکان ادامه تحصیل در رشته هوشبری در خارج از کشور وجود دارد. معادل این رشته در خارج از کشور به عنوان “nursing anesthesia” شناخته می‌شود و کشورهایی مانند کانادا برای اشتغال در این زمینه مناسب هستند. در کشورهای دیگر، رشته‌ای تحت عنوان کارشناس بیهوشی تعریف نشده و افراد شاغل در این رشته پرستارانی هستند که دوره بیهوشی را گذرانده‌اند.
وظایف یک هوشبر در محیط کار
وظایف یک کارشناس هوشبری بسته به محیط کار متفاوت است. در اتاق عمل، هوشبر به همراه متخصص بیهوشی وظیفه بیهوش کردن بیمار و بیدار کردن او بعد از جراحی را بر عهده دارد. در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)، وظیفه مراقبت از بیمار همانند پرستاران را بر عهده دارد و در تیم احیا، کمک به بازگشت تنفس بیمار را انجام می‌دهد. از جمله وظایف مهم یک هوشبر می‌توان به آماده‌سازی وسایل و داروهای بیهوشی، بررسی ماشین‌ها و دستگاه‌های بیهوشی، انجام رگ‌گیری و مانیتورینگ قلبی اشاره کرد.
بازار کار و شرایط شغلی رشته هوشبری در ایران
یک هوشبر می‌تواند در بیمارستان‌ها، مراکز جراحی، کلینیک‌های خصوصی و مراکز فوریت اورژانس به فعالیت بپردازد. امروزه به دلیل افزایش کلینیک‌های زیبایی و نیاز این مراکز به هوشبری، امکان اشتغال در این رشته بیشتر شده است.
بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی فرد می‌تواند به عنوان نیروی طرح انسانی در بیمارستان‌ها مشغول به کار شود. پس از پایان طرح نیز امکان جذب فارغالتحصیلان هوشبری در در مراکز درمانی وجود دارد. بازارکار این رشته بسته به شهر و محل زندگی فرد متفاوت است، به طور کلی بازارکار خوبی دارد اما معمولا بازارکار رشته‌ی پرستاری نسبت به رشته‌ی هوشبری بهتر است.
یکی از نکاتی که باید حتماً به آن توجه کرد این است که کارشناسان هوشبری نمی توانند به طور مستقل فعالیت کنند و حتما باید زیر نظر متخصص بیهوشی باشند.
مشکلات و سختی‌های رشته هوشبری
رشته هوشبری دارای چالش‌ها و سختی‌های خاصی است. مهم‌ترین سختی این رشته، استرس شغلی بالای آن است. در مواقع پرتنش مانند احیای بیمار، لازم است به سرعت و دقت کار خود را انجام دهند. از دیگر سختی‌های این رشته می‌توان به شیفتی بودن کار اشاره کرد، به این معنی که هوشبران بسته به محل خدمت گاهی لازم است شب یا روزهای تعطیل نیز در محل کار حاضر باشند. همچنین، سطح درآمد در این رشته مشابه درآمد رشته پرستاری است که آن هم بسته به مرکز محل خدمت متفاوت است.
نتیجه‌گیری
رشته هوشبری یکی از رشته‌های پیراپزشکی است که نقش بسیار مهمی در روند جراحی‌ها و مراقبت‌های پس از عمل دارد. دانشجویان این رشته باید دارای مهارت‌ها و ویژگی‌های خاصی باشند تا بتوانند در این زمینه موفق شوند. بازار کار این رشته به دلیل افزایش نیاز به خدمات بیهوشی رو به گسترش است و امکان ادامه تحصیل و اشتغال در خارج از کشور نیز وجود دارد. با این حال، این رشته چالش‌ها و سختی‌های خاص خود را دارد که علاقه‌مندان باید به آن‌ها توجه داشته باشند.