مهندسی پلیمر یکی از رشته‌های پرکاربرد در عصر حاضر است که با تولید و بهبود مواد پلیمری به ارتقاء کیفیت زندگی کمک می‌کند. پلیمرها به دو دسته مصنوعی و طبیعی تقسیم می‌شوند و مهندسان پلیمر با هر دو نوع سروکار دارند تا آنها را به محصولات مفید و قابل استفاده تبدیل کنند. این رشته دانشجویان را برای تولید انواع محصولات پلیمری شامل لاستیک، پلاستیک، الاستومر، چسب‌ها، رزین و محصولات دیگری که برای صنایع لازم است، آماده می‌کند.
اهداف و ویژگی‌های رشته مهندسی پلیمر
مهندسی پلیمر نقش مهمی در تولید مواد اولیه بسیاری از صنایع دیگر دارد. برای مثال، الیاف برای شیشه‌های فایبرگلاس در کامپوزیت و لاستیک‌های تایرها توسط مهندسان پلیمر ساخته می‌شوند. این رشته پایه‌ی بسیاری از صنایع و حتی پزشکی است و دانشی زیربنایی برای پیشرفت یک کشور محسوب می‌شود. هدف از این رشته تربیت متخصصانی است که در تولید و تبدیل مواد پلیمری به پلاستیک، لاستیک، پلیمرهای تقویت‌شده، مواد اسفنجی، رزین، چسب، الیاف مصنوعی و نظایر آنها فعالیت کنند.
رشته مهندسی پلیمر برای چه کسانی مناسب است؟
دانشجویان رشته مهندسی پلیمر باید به بوی مواد شیمیایی حساس نباشند، زیرا در محیط کاری همواره با این مواد سروکار دارند. همچنین نباید به کوررنگی مبتلا باشند، چراکه در تولید رنگ‌ها دچار مشکل می‌شوند. داشتن استعداد و خلاقیت در پیشرفت دانشجویان بسیار مؤثر است، زیرا باید بتوانند بهترین فرمولاسیون‌ها را برای تولید مواد پلیمری ارائه دهند. علاقه‌مندی به تحقیق و توسعه نیز برای دستیابی به ترکیب‌ها و فرمولاسیون‌های جدید بسیار اهمیت دارد.
گرایش‌های رشته مهندسی پلیمر
در مقطع کارشناسی، این رشته دو گرایش اصلی دارد:
گرایش صنایع پلیمر:
شامل تولید کلیه محصولات پلیمری مانند لاستیک، پلاستیک، الاستومر، رزین و سایر مواد مورد نیاز صنایع و پزشکی.
گرایش تکنولوژی و علوم رنگ:
شامل مطالعه رنگ‌ها و بررسی خواص و کاربردهای آنها، سنتز مواد رنگ‌زا و پوشش‌دهی سطوح مختلف.
دروس رشته مهندسی پلیمر
دروس اصلی و پایه‌ی این رشته میان دو گرایش آن مشترک است و شامل موارد زیر می‌شود:
- موازنه انرژی و مواد
- شیمی پلیمرسازی
- شیمی آلی
- ترمودینامیک مهندسی
- انتقال حرارت
- مکانیک سیالات
- عملیات واحد
- سینتیک و طرح راکتور
- شیمی فیزیک پلیمرها و آزمایشگاه
- انتقال جرم
- خواص پلیمرهای طبیعی
- خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها
بازار کار رشته مهندسی پلیمر
فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی پلیمر می‌توانند در حوزه‌های مختلفی مشغول به کار شوند:
- صنایع نظامی، پزشکی، کشاورزی، حمل و نقل، بسته‌بندی
- کارخانه‌های رنگ‌سازی، رزین‌سازی، چسب‌سازی، صنایع لاستیک و پلاستیک
- پتروشیمی، خودروسازی، نساجی، صنایع نفت و گاز، الیاف مصنوعی، کفش‌سازی، کامپوزیت‌ها و کاغذسازی
- پلیمرها، نانو پلیمرها و مؤسسات تحقیقاتی و مراکز تحقیقاتی دانشگاه‌ها
- دفاتر مهندسین مشاور و واحدهای برنامه‌ریزی صنایع تولید پلیمر
وظایف مهندس پلیمر
وظایف یک مهندس پلیمر شامل طراحی، تولید و تبدیل پلیمرها، طراحی واحدهای ساخت مواد پلیمری، تولید و کنترل کیفی رزین‌های صنعتی، طراحی فرمولاسیون رزین‌های صنعتی و نظارت بر اجرای عملیات رنگ‌آمیزی است.
شباهت‌های رشته مهندسی پلیمر با علم شیمی
رشته مهندسی پلیمر شباهت‌های فراوانی با علم شیمی دارد. در ترم‌های ابتدایی دانشگاه، بسیاری از دروس مشترک این شباهت‌ها را نشان می‌دهند. پلیمر یکی از شاخه‌های علم شیمی است و دانشجویان این رشته نیاز به درک عمیقی از مفاهیم شیمیایی دارند تا بتوانند در تولید و بهبود مواد پلیمری موفق باشند.